BÎRANÎNA ŞEHÎDÊN ENFALÊ:
Operasyonên Enfalê, kampanyayeke sîstematîk a qirkirinê ye ku rejîma Saddam Hussyin di dawiya salên 1980’an de, bi taybetî di navbera 1986-1989’an de, li dijî gelê Kurd li Başûre Kurdistane anî.
Van operasyonan ji qetlîam, koçberkirina bi zorê, bikaranîna çekên kîmyewî û darvekirinên girseyî pêk dihat, ku armanca wan tunekirina fîzîkî û çandî ya gelê Kurd bû. Navê Enfalê, ji sureyeke Quranê hatiye wergirtin, lê rejîma Saddam bi awayekî îronîk ev sureyê Quranê ji bo kirinê xweyê qirêj di van operasyonan bikar anî.
Lê belê, ev nav ji bo gelê Kurd bûye sembola êşên bêhempa û windahiyên mezin.
31’ê Tîrmeha 1983’an, yek ji rojên herî trajîk ên dîroka qetlîama li dijî Barzaniyan e. Di vê rojê de, rejîma Saddam, bi taybetî mêr û xortên ji eşîra Barzaniyan hedef girt û qetlîameke girseyî pêk anî.
Nêzî 8.000 mêrên Barzanî, ligel jin û zarokan, bi zorê ber bi çolên başûrê Iraqê ve hatin şandin û li wir hatin qetilkirin. Ev qetlîam, weke beşeke Enfalê, armanc kir ku ruhê serokatiya gelê Kurd û berxwedana wan bişkîne.
Ji ber ku Barzanî di têkoşîna azadiya Kurdan de semboleke girîng bûn, bi taybetî hatin hedefgirtin.
Operasyonên Enfalê, encama polîtîkayên demdirêj ên rejîma Baas a li dijî gelê Kurd bû, ku bi zordarî û asîmîlasyonê gelê Kurd têk bibin.
Serkeftina peymanên otonomiyê yên salên 1970’an, berxwedana peşmergeyan li dijî rejîmê û helwesta serbixwe ya Kurdan di dema Şerê Îran-Iraqê de, Saddam kir ku gelê Kurd bi temamî têk bibe. Enfal, weke operasyonên heşt qonaxan hate plankirin û van xalan di nav xwe de digirt
1.Êrîşên çekên kîmyewî: Qetlîama Helebceyê (16 Adar 1988) mînakeke herî naskirî ye. Bi gaza xerdelê û gaza siniran, bi deh hezaran sîvîl hatin kuştin
2.Darvekirinên girseyî: Wek qetlîama Barzaniyan a 1983’an, bi deh hezaran Kurd di kampên komkirinê an jî di gorên girseyî yên çolê de hatin kuştin.
3.Koçberkirina bi zorê: Bi sed hezaran Kurd ji gundên xwe hatin derxistin û ber bi başûrê Iraqê an deverên din ve hatin şandin.
4.Qirkirina çandî: Ziman, çand û nasnameya Kurdî bi awayekî sîstematîk hatin hedefgirtin ji bo tunekirinê.
Qetlîama Barzaniyan, di qonaxeke destpêkê ya Enfalê de pêk hat û stratejiya rejîmê ya tunekirina serokatiya gelê Kurd nîşan da.
Eşîra Barzaniyan, di bin serokatiya Mela
Mistefa Barzanî de, bûbû sembola têkoşîna azadiya Kurdan. Ji ber vê yekê, rejîmê ev eşîr û civaka wê bi taybetî hedef girt.
Di sala 1983’an de, nêzî 8.000 mêrên Barzanî, ji gundên herêma Barzanê hatin komkirin û bi sûcdariya “serhildêrî”yê hatin tawanbarkirin.
Ev kes ji malbatên xwe hatin veqetandin, ber bi kampên komkirinê û paşê ber bi çolên başûrê Iraqê ve hatin şandin. Jin û zarok, bêyî ku agahî ji qedera hezkiriyên xwe bistînin, li pey hatin hiştin.
Termên van kesan, di gorên girseyî de hatin veşartin û tenê piştî rûxandina rejîmê hatin dîtin. Ev qetlîam, ne tenê tunekirineke fîzîkî, lê di heman demê de hewldaneke şikandina ruhê gelê Kurd bû.
Enfal, ji bo gelê Kurd ne tenê qirkirineke, lê di heman demê de çîrokeke berxwedan û zindîmayînê ye.
Van qetlîaman nikarîbû têkoşîna azadiya Kurdan rawestîne; berevajî, ruhê berxwedanê hîn xurtir kir. Barzanî, ji Mela Mistefa Barzanî heta îro, bûne sembola têkoşîna azadî û rûmetê ya gelê Kurd.
31’ê Tîrmehê, ne tenê ya Barzaniyan, lê êşa hevpar a tevahiya gelê Kurd temsîl dike. Ev roj, di heman demê de bîranînek e ji bo têkoşîna li dijî rejîmên zalim û bedelên ji bo azadiyê hatine dayîn.
Enfal û qetlîama Barzaniyan, yek ji rûpelên herî tarî yên dîroka mirovahiyê ne.
Lê belê, gelê Kurd, ji van êşan hêz wergirt û têkoşîna xwe ya ji bo azadî û edaletê domand. 31’ê Tîrmehê, ne tenê rojeke şînê ye, lê di heman demê de rojeke berxwedan û hêviyê ye. Bîranîna şehîdan, nasname, çand û têkoşîna gelê Kurd zindî digire.
PÎK (Partiya Îslamiya Kurdistan) bedelên gelê Kurd danê weke nirxên manewî di navenda xwe de digire, bîranîna şehîdên Enfalê û piştgiriya têkoşîna azadiya Kurdan weke erka xwe dibîne. Ev bîranîn, ne tenê bîranîna rabirdûyê ye, lê di heman demê de ji bo nifşên pêşerojê veguhestina ruhê têkoşînêy re.
Em şehîdên enfalê û hemû şehîdên Kuedistanê bi bîr tîne, fedakariyên wan bi rûmet dihesibîne û cîhê wan cennet be Înşellah.
Serokê Giştî PÎK- Partiya Îslamiya Kurdistan
Hikmet Serbilind